Οι πραγματικές προκλήσεις στον ελληνοτουρκικό ανταγωνισμό

Οι σχέσεις μεταξύ του ελληνικού και του τουρκικού κράτους έχουν φτάσει κυριολεκτικά στο κόκκινο.

Ο κίν­δυ­νος ενός θερ­μού επει­σο­δί­ου (που κα­νείς δεν γνω­ρί­ζει αν θα «μα­ζευ­τεί» γρή­γο­ρα ή θα εξε­λι­χθεί σε πο­λε­μι­κή ανα­μέ­τρη­ση…) δεν εδρά­ζε­ται πλέον στις πι­θα­νό­τη­τες ενός ατυ­χή­μα­τος, ή στη θερ­μο­κέ­φα­λη αντί­δρα­ση ενός χει­ρι­στή, αλλά εδρά­ζε­ται σε κυ­βερ­νη­τι­κές απο­φά­σεις και οδη­γί­ες που επι­δί­δο­νται πλέον σε ένα όλο και πιο ανεύ­θυ­νο chicken-game, με στόχο να κα­τα­γρά­ψουν «επι­τυ­χί­ες» στον αντα­γω­νι­σμό για κυ­ριαρ­χία στους ου­ρα­νούς ή στις θά­λασ­σες της Ανα­το­λι­κής Με­σο­γεί­ου.

Από τη σκο­πιά της υπε­ρά­σπι­σης των συμ­φε­ρό­ντων της ερ­γα­τι­κής τάξης και των λαϊ­κών μαζών και στις δύο όχθες του Αι­γαί­ου, δεν έχει ιδιαί­τε­ρη πο­λι­τι­κή ση­μα­σία το ερώ­τη­μα «ποιος επι­τί­θε­ται – ποιος αμύ­νε­ται;» (γιατί οι ρόλοι αυτοί εναλ­λάσ­σο­νται μέσα στις συ­γκυ­ρί­ες, όπως έχει κατ’ επα­νά­λη­ψη απο­δεί­ξει η ιστο­ρία), έχει όμως εν­δια­φέ­ρον να έχου­με μια κα­θα­ρή ει­κό­να για το συ­σχε­τι­σμό δύ­να­μης με­τα­ξύ των δύο πλευ­ρών και για τους πα­ρά­γο­ντες που δια­μορ­φώ­νουν αυτόν το συ­σχε­τι­σμό.

Πρό­σφα­τα ο Ερ­ντο­γάν δή­λω­σε ότι η αντι­πα­ρά­θε­ση με­τα­ξύ των δύο χωρών δεν είναι δυ­να­τόν να συ­ζη­τιέ­ται με όρους «ισο­τι­μί­ας». Ποια είναι η πραγ­μα­τι­κό­τη­τα; Η Τουρ­κία είναι μια χώρα με πλη­θυ­σμό 85 εκα­τομ­μυ­ρί­ων κα­τοί­κων (ένα­ντι 10 της Ελ­λά­δας), με μέσο όρο ηλι­κί­ας τα 31,5 χρό­νια (ένα­ντι 45,5 στην Ελ­λά­δα), με μια οι­κο­νο­μία που παρά τα με­γά­λα προ­βλή­μα­τά της έχει όγκο ετή­σιου ΑΕΠ 2,6 τρι­σε­κα­τομ­μυ­ρί­ων δο­λα­ρί­ων (ένα­ντι των 0,3 τρισ. στην Ελ­λά­δα) και δια­τη­ρεί ένα στρα­τό που αριθ­μη­τι­κά συ­γκα­τα­λέ­γε­ται στους με­γα­λύ­τε­ρους στον κόσμο (για πε­ρισ­σό­τε­ρα, βλ. Χρ. Λά­σκος: Τα θε­με­λιώ­δη μα­κρο­οι­κο­νο­μι­κά με­γέ­θη σε Ελ­λά­δα και Τουρ­κία, στο RednBlack).

Οι Με­γά­λες Δυ­νά­μεις

Η ει­κό­να «μιλά» από μόνη της: Αν η αντι­πα­ρά­θε­ση εξε­λισ­σό­ταν σε ένα απο­μο­νω­μέ­νο πε­ρι­βάλ­λον δεν θα υπήρ­χε καμιά τύχη ισο­τι­μί­ας. Όμως εξε­λίσ­σε­ται σε ένα πε­ρι­βάλ­λον που κα­θο­ρί­ζει η πα­ρέμ­βα­ση των δυ­τι­κών με­γά­λων ιμπε­ρια­λι­στι­κών δυ­νά­με­ων. Πρό­σφα­τα, η γερ­μα­νι­κή Suddeutsche Zeitung (μια κα­θε­στω­τι­κή εφη­με­ρί­δα κύ­ρους) έγρα­ψε σχε­τι­κά: «Είναι αναμ­φί­βο­λο ότι η ισορ­ρο­πία δυ­νά­με­ων στο Αι­γαίο έχει με­τα­βλη­θεί σε βάρος της Τουρ­κί­ας… οι ΗΠΑ διευ­ρύ­νουν τις σχέ­σεις τους με την Ελ­λά­δα, όπου έχουν εντεί­νει τη στρα­τιω­τι­κή πα­ρου­σία τους, επε­κτεί­νο­ντας τις βά­σεις τους. Επι­πλέ­ον η Ουά­σινγ­κτον προ­μη­θεύ­ει πλέον πε­ρισ­σό­τε­ρα όπλα στην Ελ­λά­δα, συ­μπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων των F-35, των πιο σύγ­χρο­νων δυ­τι­κών αε­ρο­σκα­φών». Η πε­ρι­γρα­φή της γερ­μα­νι­κής εφη­με­ρί­δας είναι φα­νε­ρά ελ­λει­πτι­κή. Πέρα από τις σχέ­σεις με τις ΗΠΑ, το ελ­λη­νι­κό κρά­τος έχει «δέσει» τη στρα­τιω­τι­κή συμ­μα­χία με τη Γαλ­λία (που επι­διώ­κει μια στρα­τη­γι­κή «επι­στρο­φή» στην Ανα­το­λι­κή Με­σό­γειο) και τους στρα­τιω­τι­κούς «άξο­νες» με το Κρά­τος του Ισ­ρα­ήλ, την Αί­γυ­πτο και τις αντι­δρα­στι­κές αρα­βι­κές μο­ναρ­χί­ες του Κόλ­που. Σε επί­πε­δο εξο­πλι­σμών, την ώρα που η Τουρ­κία «τρώει πόρτα» στο αί­τη­μα για προ­μή­θεια αμε­ρι­κα­νι­κών F-16, το ελ­λη­νι­κό κρά­τος πα­ρα­λαμ­βά­νει τα ανα­βαθ­μι­σμέ­να σε Viper F-16, μπαί­νει επι­σή­μως στο πρό­γραμ­μα των F-35, έχει αγο­ρά­σει τα Ραφάλ και τις φρε­γά­τες Μπελ­χά­ρα και προ­μη­θεύ­ε­ται ένα πλή­θος πυ­ραυ­λι­κών όπλων με­γά­λου βε­λη­νε­κούς. Αυτό το εξο­πλι­στι­κό πρό­γραμ­μα είναι προ­σα­να­το­λι­σμέ­νο σε επι­θε­τι­κά όπλα, με ακτί­να δρά­σης που αφορά την Τε­χε­ρά­νη (υπερ­βαί­νο­ντας την Άγκυ­ρα…).

Στα τε­λευ­ταία χρό­νια, και ιδιαί­τε­ρα μετά το απο­τυ­χη­μέ­νο πρα­ξι­κό­πη­μα του 2016, όταν έγινε ολο­φά­νε­ρο το ρήγμα στις σχέ­σεις των ΗΠΑ με το κα­θε­στώς Ερ­ντο­γάν, οι δυ­τι­κές ιμπε­ρια­λι­στι­κές δυ­νά­μεις αντέ­δρα­σαν προ­λη­πτι­κά. Το ΝΑΤΟ έχει με­τα­φέ­ρει δυ­τι­κό­τε­ρα το τόξο ανά­σχε­σης της Ρω­σί­ας, που πλέον έχει ως βα­σι­κά στη­ρίγ­μα­τα την Πο­λω­νία, την Ελ­λά­δα και το Ισ­ρα­ήλ. Το «σχέ­διο Αλε­ξαν­δρού­πο­λη», ως πύλη του χερ­σαί­ου δια­δρό­μου με­τά­βα­σης των να­τοϊ­κών δυ­νά­με­ων από τη Με­σό­γειο στη Μαύρη Θά­λασ­σα, πα­ρα­κάμ­πτο­ντας τη στρα­τη­γι­κή ση­μα­σία των Στε­νών, ζω­γρα­φί­ζει πα­ρα­στα­τι­κά αυτή τη με­τα­τό­πι­ση.

Αυτά δεί­χνει ο Ερ­ντο­γάν όταν κα­τη­γο­ρεί τον Μη­τσο­τά­κη ότι «κρύ­βε­ται πίσω από τα φου­στά­νια των Με­γά­λων Δυ­νά­με­ων». Ο εδώ κα­θε­στω­τι­κός Τύπος, τρο­φο­δο­τώ­ντας ένα γε­νι­κό αντι­τουρ­κι­κό μένος, προ­βά­λει ιδιαί­τε­ρα τις απει­λη­τι­κές κα­τα­λή­ξεις των δη­λώ­σε­ων Τούρ­κων επι­σή­μων («θα έρ­θου­με νύχτα», «θα ανα­κα­λύ­ψε­τε ξανά την αξία που έχει το κο­λύ­μπι» κ.ά.), απο­κρύ­πτο­ντας συ­στη­μα­τι­κά το συ­νή­θες πρώτο σκέ­λος των εκ­κλή­σε­ών τους: Να μην επα­να­λη­φθεί το «κα­τα­ρα­μέ­νο λάθος του ‘22», όταν το ελ­λη­νι­κό κρά­τος επι­διώ­κο­ντας γε­ω­γρα­φι­κή επέ­κτα­ση, ακο­λού­θη­σε τις Με­γά­λες Δυ­νά­μεις στην ιμπε­ρια­λι­στι­κή εξόρ­μη­ση δια­με­λι­σμού των εδα­φών της κα­ταρ­ρέ­ου­σας, τότε, Οθω­μα­νι­κής Αυ­το­κρα­το­ρί­ας. Απο­κρύ­πτο­νται επί­σης συ­στη­μα­τι­κά όλα τα στοι­χεία των πρό­σφα­των με­τρή­σε­ων που δεί­χνουν ότι η με­γά­λη πλειο­ψη­φία του τουρ­κι­κού λαού δια­τη­ρεί φι­λι­κά αι­σθή­μα­τα προς τους «Έλ­λη­νες γεί­το­νες», παρά τις εθνι­κι­στι­κές κραυ­γές, και εκεί, της πο­λι­τι­κής και κρα­τι­κής ηγε­σί­ας.

Ασφα­λώς, οι ΗΠΑ, η ΕΕ και η ηγε­σία του ΝΑΤΟ, δεν έχουν πα­ραι­τη­θεί από τη φι­λο­δο­ξία να επα­να­φέ­ρουν την Τουρ­κία στο να­τοϊ­κό μα­ντρί. Η γε­ω­γρα­φι­κή θέση, το μέ­γε­θος και ο πλη­θυ­σμός της, θα την έκα­ναν ένα πο­λύ­τι­μο στή­ριγ­μα. Γι’ αυτό άλ­λω­στε η ελ­λη­νι­κή κρα­τι­κή πο­λι­τι­κή (εξί­σου επί Σα­μα­ρά, Τσί­πρα και Μη­τσο­τά­κη) έχει ένα κρί­σι­μο τυ­χο­διω­κτι­κό υπό­βα­θρο. Που αφορά το τι θα συμ­βεί αν οι δυ­τι­κές δυ­νά­μεις αλ­λά­ξουν γραμ­μή, ή επί­σης τι θα συμ­βεί αν οι δυ­τι­κές δυ­νά­μεις απο­φα­σί­σουν να «επι­τα­χύ­νουν» εξε­λί­ξεις φι­λο­δυ­τι­κής στρο­φής στην Τουρ­κία, αξιο­ποιώ­ντας τον ελ­λη­νο­τουρ­κι­κό αντα­γω­νι­σμό.

Δυ­να­μι­κή σύ­γκρου­σης

Πέρα όμως από την επιρ­ροή των δυ­τι­κών Με­γά­λων Δυ­νά­με­ων, ο ελ­λη­νο­τουρ­κι­κός αντα­γω­νι­σμός έχει τη δική του αυ­τό­νο­μη δυ­να­μι­κή.

Η καλ­πά­ζου­σα όξυν­ση των σχέ­σε­ων στη 2^η δε­κα­ε­τία του 21ού αιώνα, ήταν συν­δε­δε­μέ­νη με τη «στρα­τη­γι­κή των υδρο­γο­ναν­θρά­κων». Το σχέ­διο του αγω­γού East Med, με την υπο­στή­ρι­ξη των ΗΠΑ, της ΕΕ, του Ισ­ρα­ήλ και της Αι­γύ­πτου, αλλά και κο­λοσ­σιαί­ων πο­λυ­ε­θνι­κών εται­ρειών εξό­ρυ­ξης, οδη­γού­σε στην πλήρη πε­ρι­θω­ριο­ποί­η­ση της Τουρ­κί­ας στην Ανα­το­λι­κό Με­σό­γειο. Προ­ϋ­πό­θε­ση για τη δη­μιουρ­γία του East Med ήταν μια «διο­γκω­μέ­νη» ελ­λη­νι­κή ΑΟΖ (με ανα­γνώ­ρι­ση «πλή­ρους επή­ρειας» στο Κα­στε­λό­ρι­ζο και στην ακα­τοί­κη­τη Στρογ­γύ­λη) ώστε η ελ­λη­νι­κή ΑΟΖ να εφά­πτε­ται με την κυ­πρια­κή. Αυτό το στοι­χείο με­τέ­τρε­πε έναν οι­κο­νο­μι­κό αντα­γω­νι­σμό για τις ευ­ρω­παϊ­κές προ­μή­θειες σε φυ­σι­κό αέριο, σε κρα­τι­κό ελ­λη­νο­τουρ­κι­κό αντα­γω­νι­σμό για τις ΑΟΖ στην ευ­ρύ­τε­ρη Ανα­το­λι­κή Με­σό­γειο. Πλέον οι «αγο­ρές» έχουν βάλει στο ψυ­γείο τον East Med, κη­ρύσ­σο­ντάς τον ως οι­κο­νο­μι­κά μη-βιώ­σι­μο. Όμως η ενερ­γεια­κή κρίση μετά την Ου­κρα­νία, αλλά και η ανά­δει­ξη του Τζέ­φρι Πάιατ (πρώην πρέ­σβη των ΗΠΑ στην Αθήνα και «νονού» της πο­λι­τι­κής East Med) στην ηγε­σία της ενερ­γεια­κής πο­λι­τι­κής των ΗΠΑ, κά­νουν πι­θα­νή την ανα­βί­ω­ση αυτού του φα­ρα­ω­νι­κού και επι­κίν­δυ­νου σχε­δί­ου.

Προς το παρόν, το επί­κε­ντρο της αντι­πα­ρά­θε­σης έχει με­τα­φερ­θεί στο χώρο του Αι­γαί­ου. Εδώ η ελ­λη­νι­κή πο­λι­τι­κή ισχυ­ρί­ζε­ται ότι όλες οι διεκ­δι­κή­σεις της προ­κύ­πτουν αυ­το­νό­η­τα από το Διε­θνές Δί­καιο. Είναι ένας πα­ρά­ξε­νος ισχυ­ρι­σμός, αφού το ελ­λη­νι­κό κρά­τος έχει δη­λώ­σει από το 2014 ότι δεν ανα­γνω­ρί­ζει καμιά αρ­μο­διό­τη­τα και εξου­σία στα Διε­θνή Δι­κα­στή­ρια να απο­φαν­θούν επί θε­μά­των κυ­ριαρ­χί­ας στο έδα­φος (νησιά, νη­σί­δες κ.ά.), στη σχέση χω­ρι­κών υδά­των και ενα­έ­ριου χώρου και σε ζη­τή­μα­τα εθνι­κής άμυ­νας (στρα­τιω­τι­κο­ποί­η­ση νη­σιών). Σε αυτήν τη δή­λω­ση-δέ­σμευ­ση των Σα­μα­ρά-Βε­νι­ζέ­λου ανα­φέ­ρε­ται η επι­μο­νή όλων των επό­με­νων κυ­βερ­νή­σε­ων (συ­μπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νης του Τσί­πρα) που δη­λώ­νουν ότι η «δια­φο­ρά» είναι «μία και μόνη»: η οριο­θέ­τη­ση του εύ­ρους των ΑΟΖ. Σε αυτήν τη βάση στη­ρί­ζε­ται όμως και η στρο­φή της τουρ­κι­κής πο­λι­τι­κής που, όλο και πιο κα­θα­ρά, επι­κα­λεί­ται το… Διε­θνές Δί­καιο και επι­διώ­κει να φέρει τις ελ­λη­νο­τουρ­κι­κές δια­φο­ρές στο Διε­θνές Δι­κα­στή­ριο της Χάγης.

Το καυτό ση­μείο που έχει ανα­δει­χθεί είναι η στρα­τιω­τι­κο­ποί­η­ση των νη­σιών και ει­δι­κό­τε­ρα των νη­σιών του Ανα­το­λι­κού Αι­γαί­ου.

Είναι γνω­στό ότι οι Συν­θή­κες της Λο­ζά­νης και του Πα­ρι­σιού που κα­θό­ρι­σαν την εθνι­κή κυ­ριαρ­χία επί των νη­σιών του Αι­γαί­ου, απα­γο­ρεύ­ουν τον εξο­πλι­σμό τους και την πα­ρου­σία σε αυτά ενό­πλων δυ­νά­με­ων, πέρα από τις ανά­γκες για την αστυ­νό­μευ­ση. Είναι επί­σης γνω­στό ότι το ελ­λη­νι­κό κρά­τος ανα­θε­ώ­ρη­σε μο­νο­με­ρώς τις Συν­θή­κες και προ­χώ­ρη­σε στη στρα­τιω­τι­κο­ποί­η­ση των νη­σιών από τα τέλη της δε­κα­ε­τί­ας του ’70, γε­γο­νός που έγινε σιω­πη­ρά απο­δε­κτό από την Τουρ­κία. Τι έχει αλ­λά­ξει σή­με­ρα; Η απά­ντη­ση είναι απλή: το είδος και η επι­θε­τι­κή επι­κιν­δυ­νό­τη­τα των οπλι­κών συ­στη­μά­των που ανα­πτύσ­σο­νται στα νησιά.

Ας δούμε πώς «συ­ζη­τούν» αυτό το θέμα δη­μο­σιο­γρά­φοι/δια­νο­ού­με­νοι του εθνι­κού χώρου: «[οι Τούρ­κοι θέ­τουν το ζή­τη­μα της απο­στρα­τιω­τι­κο­ποί­η­σης γιατί] ελ­πί­ζουν να απο­σύ­ρει η Αθήνα τα λε­γό­με­να “επι­θε­τι­κά” όπλα, δη­λα­δή τα οπλι­κά συ­στή­μα­τα που… μπο­ρούν να ελέγ­ξουν σε με­γά­λο βαθμό το Αι­γαίο σε αέρα και θά­λασ­σα, αλλά και να πλή­ξουν με ακρί­βεια ζω­τι­κούς στό­χους σε με­γά­λο βάθος στη δυ­τι­κή Τουρ­κία, αν και όχι και ανα­το­λι­κό­τε­ρα… αυτός είναι ο δυ­νη­τι­κός εφιάλ­της των Τούρ­κων σε στρα­τιω­τι­κό επί­πε­δο…» (Στ. Λυ­γε­ρός: Τι επι­διώ­κει η Τουρ­κία πιέ­ζο­ντας για απο­στρα­τιω­τι­κο­ποί­η­ση;).

Τι άραγε μπο­ρούν να κά­νουν αυτά τα επι­θε­τι­κά όπλα; Ας δούμε σε­νά­ρια εμπνευ­σμέ­να από τους ευ­γε­νείς φί­λους του Κρά­τους του Ισ­ρα­ήλ: «Η Ελ­λά­δα πρέ­πει να πλή­ξει εκεί που η Τουρ­κία δεν το πε­ρι­μέ­νει: ναυ­στάθ­μους, αε­ρο­δρό­μια, έργα υπο­δο­μών, με­τα­φο­ράς δυ­νά­με­ων κλπ. Και μά­λι­στα πρέ­πει να το κάνει αιφ­νί­δια… πρέ­πει το πλήγ­μα που θα υπο­στεί η Τουρ­κία να είναι τα­χύ­τα­το και συ­ντρι­πτι­κό ώστε να έχει πε­ριο­ρι­σμέ­νες δυ­να­τό­τη­τες αντε­πί­θε­σης… Θα πρέ­πει να ακο­λου­θη­θούν οι ισ­ραη­λι­νές πρα­κτι­κές που εφαρ­μό­στη­καν στον Πό­λε­μο των Έξι Ημε­ρών του 1967» (Ευθ. Τσι­λιό­που­λος: Τι μπο­ρεί να πρά­ξει η Ελ­λά­δα αν οι Τούρ­κοι επι­βά­λουν απο­κλει­σμό σε νησί).

Η γοη­τεία των «σύγ­χρο­νων οπλι­κών συ­στη­μά­των», των φτη­νών κι ευ­έ­λι­κτων πλατ­φορ­μών εκτό­ξευ­σης πυ­ραύ­λων, έχει οδη­γή­σει στη δια­τύ­πω­ση της πρό­τα­σης για το δια­βό­η­το «προ­λη­πτι­κό πο­λε­μι­κό πλήγ­μα». Αυτό που ξε­χνούν όλοι οι κατά τα άλλα «ει­δι­κοί» φι­λο­μι­λι­τα­ρι­στές, είναι ότι αντί­στοι­χα οπλι­κά συ­στή­μα­τα δια­θέ­τουν και… οι απέ­να­ντι. Κατά συ­νέ­πεια δεν κιν­δυ­νεύ­ουν να με­τα­τρα­πούν σε ερεί­πια μόνο η Σμύρ­νη, η Κων­στα­ντι­νού­που­λη και η Άγκυ­ρα, αλλά και η Αθήνα, ο Πει­ραιάς και η Θεσ­σα­λο­νί­κη.

Θα μπο­ρού­σε να αντι­τά­ξει κα­νείς ότι αυτές οι από­ψεις είναι ακραί­ες και μειο­ψη­φι­κές. Πράγ­μα­τι. Μόνο που αυτά τα όπλα αγο­ρά­ζο­νται μα­ζι­κά από τις ελ­λη­νι­κές κυ­βερ­νή­σεις και ανα­πτύσ­σο­νται σιω­πη­λά σε από­στα­ση ελα­χί­στων χι­λιο­μέ­τρων από τις μι­κρα­σια­τι­κές ακτές. Και ως γνω­στόν, η από­κτη­ση των όπλων αυ­γα­τί­ζει την τάση και τον πει­ρα­σμό να χρη­σι­μο­ποι­η­θούν…

Όπως όλοι γνω­ρί­ζουν και κα­τα­νο­ούν, οι τουρ­κι­κές αντι­δρά­σεις, υπεν­θυ­μί­ζο­ντας τις Συμ­φω­νί­ες της Λο­ζά­νης και του Πα­ρι­σιού, δεν θέ­τουν στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα ζή­τη­μα εθνι­κής κυ­ριαρ­χί­ας επί των νη­σιών, αλλά το ζή­τη­μα του εξο­πλι­σμού τους με επι­θε­τι­κά όπλα που απει­λούν στό­χους σε με­γά­λο βάθος της τουρ­κι­κής επι­κρά­τειας. Όντας απο­λύ­τως ενή­με­ρο για αυτήν τη πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, το State Department, με τη δή­λω­σή του ότι «με βάση τα κρι­τή­ρια εθνι­κής ασφα­λεί­ας των ΗΠΑ… ζή­τη­μα κυ­ριαρ­χί­ας επί των ελ­λη­νι­κών νη­σιών δεν μπο­ρεί καν να τεθεί», συ­νι­στά μια πλήρη κά­λυ­ψη της κου­το­πό­νη­ρης κι επι­κίν­δυ­νης πο­λι­τι­κής του ελ­λη­νι­κού κρά­τους. Άλ­λω­στε οι βα­σι­κοί προ­μη­θευ­τές των επί­μα­χων κα­τα­στρε­πτι­κών πυ­ραυ­λι­κών συ­στη­μά­των, είναι οι ΗΠΑ και το Κρά­τος του Ισ­ρα­ήλ.

Η Αρι­στε­ρά;

Μπρο­στά σε αυτήν την επι­κίν­δυ­νη κα­τά­στα­ση, η Αρι­στε­ρά θα όφει­λε να αντι­δρά με νύχια και με δό­ντια, φρο­ντί­ζο­ντας να φρά­ξει το δρόμο σε κάθε φι­λο­πό­λε­μη προ­ο­πτι­κή.

Δυ­στυ­χώς η πραγ­μα­τι­κό­τη­τα είναι δια­φο­ρε­τι­κή και ανα­δει­κνύ­ει την απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τη­τα της κα­θε­στω­τι­κής πί­ε­σης στη θε­μα­το­λο­γία των λε­γό­με­νων «εθνι­κών ζη­τη­μά­των».

Το ΚΚΕ δεί­χνει σωστά την τα­ξι­κή βάση της όξυν­σης των ελ­λη­νο­τουρ­κι­κών σχέ­σε­ων, στους αντα­γω­νι­σμούς με­τα­ξύ των κυ­ρί­αρ­χων τά­ξε­ων και στις δύο χώρες. Επί­σης σωστά δεί­χνει την ανά­γκη τα­ξι­κής αλ­λη­λεγ­γύ­ης προς τον τουρ­κι­κό λαό και ανα­δει­κνύ­ει το σο­σια­λι­σμό ως μια ανα­ντι­κα­τά­στα­τη προ­ϋ­πό­θε­ση για τη δί­καια και διαρ­κή ει­ρή­νη στην πε­ριο­χή και στον κόσμο. Εκεί όμως που αρ­χί­ζουν τα συ­γκε­κρι­μέ­να πο­λι­τι­κά κα­θή­κο­ντα, στις εδώ και τώρα συ­γκε­κρι­μέ­νες συν­θή­κες, αρ­χί­ζουν οι ελιγ­μοί, με άξονα «την υπε­ρά­σπι­ση των κυ­ριαρ­χι­κών δι­καιω­μά­των της χώρας».

Μι­λώ­ντας στο 48^ο Φε­στι­βάλ της ΚΝΕ, ο Δ. Κου­τσού­μπας κά­λε­σε «τον κάθε πα­τριώ­τη, τον κάθε άν­θρω­πο καλής θέ­λη­σης… να ορ­γα­νω­θεί και να αγω­νι­στεί για την προ­ά­σπι­ση των συ­νό­ρων, της εδα­φι­κής ακε­ραιό­τη­τας και των κυ­ριαρ­χι­κών δι­καιω­μά­των, με το ΚΚΕ στην πρώτη γραμ­μή…». Κα­τη­γό­ρη­σε μά­λι­στα τον Μη­τσο­τά­κη ότι «στέλ­νει πο­λε­μι­κό υλικό εκτός συ­νό­ρων, απο­δυ­να­μώ­νο­ντας την άμυνα». Πέρα από το ότι πρό­κει­ται για μια πα­ρά­δο­ξη ιε­ράρ­χη­ση των λόγων για να ορ­γα­νω­θού­με και να πα­λέ­ψου­με σή­με­ρα (Σύ­νο­ρα; Εδα­φι­κή ακε­ραιό­τη­τα;), η συ­μπε­ρί­λη­ψη των κυ­ριαρ­χι­κών δι­καιω­μά­των στις ανα­φο­ρές του Γ.Γ. της ΚΕ, συν­δέ­ει τον «λαϊκό πα­τριω­τι­σμό» που προ­βά­λει το ΚΚΕ ως ομ­φά­λιος λώρος με τον πλειο­ψη­φι­κό «εθνι­κό κορμό». Είναι γνω­στό ότι στην ιστο­ρία του κομ­μου­νι­στι­κού κι­νή­μα­τος υπήρ­ξαν κά­πο­τε λόγοι, που οι κομ­μου­νι­στές ανα­γνώ­ρι­σαν ως αι­τί­ες ακόμα και για την εμπλο­κή τους σε πο­λέ­μους που διε­ξή­χθη­σαν υπό αστι­κή ηγε­σία. Αυτοί οι λόγοι αφο­ρού­σαν κυ­ρί­ως μάζες αν­θρώ­πων, την ιμπε­ρια­λι­στι­κή ή εθνι­κή κα­τα­πί­ε­ση πλη­θυ­σμών, και όχι συμ­φέ­ρο­ντα αστι­κών τά­ξε­ων ή με­ρί­δων τους. Είναι δύ­σκο­λο να ανα­γνω­ρί­σει κα­νείς τα 12 μίλια στο Αι­γαίο, ή την επέ­κτα­ση του εθνι­κού ενα­έ­ριου χώρου, ή τον κα­θο­ρι­σμό της υφα­λο­κρη­πί­δας μέσα στους λό­γους που θα «νο­μι­μο­ποιού­σαν» μια εμπλο­κή των κομ­μου­νι­στών σε μια γε­νι­κευ­μέ­νη αλ­λη­λο­σφα­γή. Και από όλους τους λό­γους που μπο­ρεί να σκε­φτεί κα­νείς για να κα­τη­γο­ρή­σει τον Μη­τσο­τά­κη σχε­τι­κά με την Ου­κρα­νία, το «απο­δυ­να­μώ­νει την εθνι­κή άμυνα» είναι ο πιο πια­σά­ρι­κος, με την ψη­φο­θη­ρι­κή έν­νοια.

Δυ­στυ­χώς στον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ τα πράγ­μα­τα είναι κατά πολύ χει­ρό­τε­ρα. Ο Κα­τρού­γκα­λος, μι­λώ­ντας ως καθ ‘ύλη αρ­μό­διος, απαι­τεί κα­θη­με­ρι­νά πρα­κτι­κά απο­τε­λέ­σμα­τα «επι­τυ­χιών» σε βάρος της Τουρ­κί­ας, προ­σεγ­γί­ζο­ντας επι­κιν­δύ­νως την πο­λι­τι­κή «βυ­θί­σα­τε το Χόρα» που είχε αδί­στα­κτα εκ­στο­μί­σει ο Αν. Πα­παν­δρέ­ου, προ­κει­μέ­νου να κερ­δί­σει τις εκλο­γές που ακο­λου­θού­σαν. Ο Γ. Μα­τζου­ρά­νης, μι­λώ­ντας ως μέλος της ΚΕ του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, υπο­στή­ρι­ξε ως ανα­γκαία μια «ομό­θυ­μη και ακα­ριαία απά­ντη­σή μας, αν κάνει κάτι η Τουρ­κία». Και ο ίδιος ο Αλ. Τσί­πρας επέ­λε­ξε το κοινό του Γ. Πα­πα­δά­κη στον Αντέ­να για να κάνει τη δή­λω­ση: «Απέ­να­ντι στην τουρ­κι­κή προ­κλη­τι­κό­τη­τα εί­μα­στε όλοι ενω­μέ­νοι -η Τουρ­κία να ξέρει ότι έχει απέ­να­ντί της όλο τον ελ­λη­νι­κό λαό». Τόσο καλά…

Αυτή η πο­λι­τι­κή οδη­γεί ευ­θέ­ως στην εθνι­κή ενό­τη­τα, πάνω σε ένα από τα πιο κρί­σι­μα ζη­τή­μα­τα της πο­λι­τι­κής συ­γκυ­ρί­ας. Και δεν είναι απί­θα­νο αυτή η πο­λι­τι­κή να είναι η βάση για τις «ευ­ρύ­τε­ρες» κυ­βερ­νη­τι­κές συμ­μα­χί­ες, ακόμα και τις πιο «παρά φύση», που εγκυ­μο­νεί η επερ­χό­με­νη πο­λι­τι­κή κρίση.

Αυτή η πο­λι­τι­κή αφή­νει ακά­λυ­πτη την κοι­νω­νι­κή πλειο­ψη­φία στις πιέ­σεις του θε­σμι­κού/κρα­τι­κού εθνι­κι­σμού. Αφή­νει ακά­λυ­πτη την ανά­γκη να προ­στα­τεύ­σου­με την ει­ρή­νη απέ­να­ντι σε τυ­χο­διω­κτι­σμούς και ανα­πά­ντη­τες τις προ­κλή­σεις της ταύ­τι­σης «για εθνι­κούς λό­γους» με τη να­τοϊ­κή ηγε­σία, τις ΗΠΑ, την ΕΕ, τους χα­σά­πη­δες του Κρά­τους του Ισ­ρα­ήλ. Αφή­νει, τέλος, ανυ­πε­ρά­σπι­στους τους τα­ξι­κούς στό­χους της ερ­γα­ζό­με­νης πλειο­ψη­φί­ας. Γιατί το κό­στος των εξο­πλι­σμών θα πλη­ρω­θεί από τους μι­σθούς, τις συ­ντά­ξεις, τις κοι­νω­νι­κές δα­πά­νες.

Μια αντι­πο­λε­μι­κή/φι­λει­ρη­νι­κή, διε­θνι­στι­κή/αντι­ι­μπε­ρια­λι­στι­κή αντι­με­τώ­πι­ση του ελ­λη­νο­τουρ­κι­κού αντα­γω­νι­σμού, είναι ανα­ντι­κα­τά­στα­τη προ­ϋ­πό­θε­ση για την ανα­σύ­ντα­ξη μιας μα­ζι­κής ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς.

Αντώνης Νταβανέλος

*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά