Η στρατιωτικοποίηση, που τα τελευταία χρόνια παρατηρείται όλο και πιο έντονα στα σύγχρονα καπιταλιστικά κράτη της Δύσης και της Ανατολής, έχει ήδη εκτινάξει στα ύψη τα εξοπλιστικά προγράμματα, στα οποία προχωρούν οι περισσότερες αστικές κυβερνήσεις, μεταξύ των οποίων και η κυβέρνηση Μητσοτάκη.
Εξάλλου στην Ελλάδα ο εθνικισμός αποτελούσε πάντοτε ένα διαχρονικό και «επιτυχημένο» εργαλείο απόσπασης της συναίνεσης των καταπιεζόμενων μαζών εκ μέρους της άρχουσας τάξης. Ειδικά σε μια περίοδο που οι εργαζόμενοι είναι αντιμέτωποι με τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές, τη φτώχεια, την ακρίβεια και τον πληθωρισμό που σαρώνουν το βιοτικό τους επίπεδο, η κυβέρνηση της Ν.Δ., αντί να διοχετεύει πόρους σε Υγεία, Παιδεία και κοινωνική πρόνοια, αυξάνει τις δαπάνες για στρατιωτικούς εξοπλισμούς. Όμως οι εξοπλισμοί δεν αποτελούν λύση για την ανθρωπότητα, αλλά αντίθετα κλιμακώνουν τις εντάσεις και θέτουν σε κίνδυνο την ειρήνη.
Το αντιπολεμικό κίνημα πρέπει να αγωνιστεί για την ανατροπή αυτής της πολιτικής. Στο πλαίσιο αυτό, είναι θεμιτή πολιτικά –εκ μέρους κάθε αριστερού, αλλά και γενικότερα κάθε προοδευτικού πολίτη και δημοκράτη– μια ολοσχερής αμφισβήτηση του αστικού θεσμού της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας, καθώς και η ολόπλευρη στήριξη του αντιμιλιταριστικού κινήματος των αντιρρησιών συνείδησης. Δυστυχώς η ρεφορμιστική Κεντροαριστερά και η σταλινική εθνικοπατριωτική Αριστερά έχουν κατά καιρούς επικρίνει το ορθό αντιεθνικιστικό και ριζοσπαστικό αίτημα της κατάργησης της υποχρεωτικής θητείας, είτε με το σαθρό επιχείρημα περί κινδύνου του έθνους είτε με το ανεδαφικό επιχείρημα ότι η ειρήνη τάχα διασφαλίζεται μέσω της ύπαρξης φαντάρων. Καταδικάζουν έτσι τη νεολαία να υποστεί, χωρίς τη θέλησή της, τη φριχτή εμπειρία μιας ανελεύθερης πειθαρχημένης διαβίωσης σε ένα είδος γκουλάγκ.
Αντιρρησίας συνείδησης είναι το πρόσωπο που αντιτίθεται στη στρατιωτικοποίηση της κοινωνίας και αρνείται την εκπλήρωση της στρατιωτικής θητείας, είτε τη συμμετοχή του σε στρατιωτικά προγράμματα και δραστηριότητες, για λόγους που του επιβάλλουν η συνείδησή του ή οι φιλοσοφικές, ανθρωπιστικές, πολιτικές, ηθικές, θρησκευτικές, οικολογικές ή άλλες πεποιθήσεις του. Η δημόσια άρνηση στράτευσης έχει τη μορφή είτε της εναλλακτικής πολιτικής κοινωνικής υπηρεσίας, κατά τη διάρκεια της οποίας ο αντιρρησίας συμμετέχει σε μια κοινωνική, πολιτιστική, ειρηνιστική ή άλλη δραστηριότητα, σύμφωνη με τη συνείδησή του, είτε της ολικής άρνησης στράτευσης. Εκτός από τις δημόσιες μορφές άρνησης στράτευσης, υπάρχουν και εκείνες, όπως η απαλλαγή ή η ανυποταξία, που αποτελούν έμμεσες και μη φανερές μορφές άρνησης, ως ύστατες προσπάθειες περιφρούρησης της ελεύθερης προσωπικότητας, αυθόρμητες αντιστάσεις στη βία, τον αυταρχισμό και την ιεραρχία.
Σε κάθε περίπτωση, μέχρι την επίτευξη του τελικού στόχου της κατάργησης της θητείας, χρειάζεται να στηριχτούν τα δίκαια αιτήματα των αντιρρησιών συνείδησης που ζητούν αυτόματη ελεύθερη πρόσβαση σε κοινωνική υπηρεσία χωρίς τις σημερινές επιτροπές ελέγχου συνείδησης, ελεύθερη επιλογή της μορφής και του τόπου διεξαγωγής της κοινωνικής τους υπηρεσίας, ίση διάρκεια με τη στρατιωτική θητεία και κυρίως διαχείριση του θεσμού από τους ίδιους τους αντιρρησίες. Άρα, δεν αρκεί η απλή συνηγορία υπέρ του δικαιώματος άρνησης στράτευσης εκ μέρους των δυνάμεων της Αριστεράς, αλλά απαιτείται μια ξεκάθαρη, έμπρακτη και ενεργός πολιτική δράση, διά μέσου μιας διαρκούς και επίμονης παρότρυνσης της νεολαίας να αντιστέκεται στον εθνικισμό, να μην εντάσσεται σε στρατιωτικούς μηχανισμούς και να μη μετατρέπεται σε θύμα μιας προπαγάνδας που προσπαθεί να πείσει τα λαϊκά στρώματα ότι το συμφέρον της κυρίαρχης οικονομικής τάξης αποτελεί κοινό, γενικό «εθνικό» συμφέρον όλων μέσα στην κοινωνία.
Η εργατική τάξη δεν έχει συμφέρον από καμιά υπεράσπιση των «εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων», από καμιά ΑΟΖ και από καμιά κούρσα εξοπλισμών. Επομένως δεν έχει ανάγκη και από κανένα «φανταριλίκι». Μόνο ένα διεθνιστικό, ταξικό, αντιπολεμικό και αντιιμπεριαλιστικό κίνημα μπορεί να επιβάλει την ειρήνη και τη δίκαιη συνεργασία ενάντια στους ανταγωνισμούς των εθνικιστών και στα σχέδια των πολυεθνικών. Ειδικά την περίοδο αυτή, τον δρόμο του αγώνα τον δείχνουν οι αρνητές στράτευσης στο Ισραήλ που έμπρακτα αρνούνται να υπηρετήσουν το κράτος-δολοφόνο του λαού της Παλαιστίνης.
* Ο Νάσος Θεοδωρίδης είναι μέλος του Συνδέσμου Αντιρρησιών Συνείδησης και δικηγόρος Αθηνών. Το άρθρο πρωτοδημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών
