Μια τόσο ντροπιαστική και καταστροφική ήττα, όπως η Μικρασιατική Εκστρατεία πάντα θα απαιτεί εξηγήσεις. Στην ιστοριογραφία των «από πάνω», ο ρόλος των μεγάλων ανδρών, των ξεχωριστών στιγμών και των τυχαίων γεγονότων είναι η κυρίαρχη μέθοδος.

Κατά τη γνώμη μας πρέ­πει να προ­σα­να­το­λι­στού­με στην αντί­θε­τη κα­τεύ­θυν­ση, στο ρόλο των μαζών. Στη βάση αυτής της λο­γι­κής θα υπο­στη­ρί­ξου­με ότι ένας ση­μα­ντι­κός πα­ρά­γο­ντας  ήταν η αντι­πο­λε­μι­κή δια­μαρ­τυ­ρία και δράση των μαζών  στον πό­λε­μο του 1919-22. Υπάρ­χει όμως αντι­κει­με­νι­κή βάση για αυτή τη δή­λω­ση; Αυτό θα προ­σπα­θή­σου­με να απο­δεί­ξου­με.

 

Πο­λε­μι­κή κό­πω­ση

Από το 1912 μέχρι το 1922, σε μια ολό­κλη­ρη δε­κα­ε­τία, ο ελ­λη­νι­κός λαός βρι­σκό­ταν σε διαρ­κή πο­λε­μι­κή κι­νη­το­ποί­η­ση. Σ ’αυτό το διά­στη­μα πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­καν 14 επι­στρα­τεύ­σεις, γε­νι­κές ή με­ρι­κές, πε­ρί­που 1.000.000 άν­δρες κλή­θη­καν έστω και για  μία φορά στα όπλα, δη­λα­δή πε­ρί­που το 50% του αν­δρι­κού πλη­θυ­σμού. Από όλους αυ­τούς, ο 1 στους 5 χά­θη­κε στα πεδία των μαχών, χωρίς να υπο­λο­γί­ζου­με τους αιχ­μα­λώ­τους, τους νε­κρούς από επι­δη­μί­ες και διά­φο­ρες ασθέ­νειες και τους χι­λιά­δες βα­ρειά τραυ­μα­τι­σμέ­νους. Επρό­κει­το  για μια ατέ­λειω­τη αιμορραγία. Ήταν αρ­κε­τά αυτά τα στοι­χεία για να μι­λή­σου­με για το φαι­νό­με­νο της «πο­λε­μι­κής κό­πω­σης» που κα­τέ­λα­βε τον ελ­λη­νι­κό λαό;

Οι πό­λε­μοι στην εποχή του ιμπε­ρια­λι­σμού, με τα όπλα της τε­λευ­ταί­ας βιο­μη­χα­νι­κής τε­χνο­λο­γί­ας, με τρο­μα­κτι­κή κα­τα­στρο­φι­κή ισχύ, είναι πό­λε­μοι των μαζών. Γιατί από την αντο­χή τους και την ανοχή τους στις αν­θρώ­πι­νες απώ­λειες εξαρ­τά­ται η συ­νέ­χι­ση του πο­λέ­μου. Ακρι­βώς σ’ αυτό το ση­μείο παί­ζει κρί­σι­μο ρόλο η ιδε­ο­λο­γι­κή απο­δο­χή του πο­λέ­μου.

Η Με­γά­λη Ιδέα,  δη­λα­δή  ο μύθος περί της απε­λευ­θέ­ρω­σης των σκλα­βω­μέ­νων αδελ­φών, οι­στρη­λα­τού­σε την Μι­κρα­σια­τι­κή Εκ­στρα­τεία. Όμως η πο­ρεία του ελ­λη­νι­κού στρα­τού στα βάθη της Μι­κράς Ασίας απο­κά­λυ­ψε μια πραγ­μα­τι­κό­τη­τα εντε­λώς δια­φο­ρε­τι­κή από την εθνι­κή μυ­θο­λο­γία: δεν υπήρ­χαν πλειο­ψη­φι­κοί χρι­στια­νι­κοί πλη­θυ­σμοί, και πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο ελ­λη­νι­κοί, εκτός από την πόλη της Σμύρ­νης όπου είχε την πλειο­ψη­φία το ελ­λη­νι­κό στοι­χείο. Πα­ντού κυ­ριαρ­χού­σε ο μου­σουλ­μα­νι­κός πλη­θυ­σμός με συ­ντρι­πτι­κά πο­σο­στά. Για αυτό το λόγο εξάλ­λου, η κε­μα­λι­κή πλευ­ρά ζη­τού­σε, ακόμη και το 1921 στη διε­θνή διά­σκε­ψη για την ει­ρή­νη, να γίνει απο­γρα­φή των πλη­θυ­σμών στα πα­ρά­λια της Μι­κράς Ασίας κάτω από διε­θνή επί­βλε­ψη. Ήταν  κάτι που αρ­νιό­ταν πει­σμα­τι­κά η ελ­λη­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση. Η Με­γά­λη Ιδέα δεν ήταν  όμως μόνο τάχα «απε­λευ­θε­ρω­τι­κή». Είχε και μία πλευ­ρά ακόμη: ήταν ένας επε­κτα­τι­σμός νι­κη­φό­ρος. Ο «πρώ­τος στρα­τη­γός» ήταν ο Βε­νι­ζέ­λος και ο δεύ­τε­ρος «με­γά­λος στρα­τη­λά­της» ήταν ο βα­σι­λιάς Κων­στα­ντί­νος. Το κα­λο­καί­ρι του 1921, στον Σαγ­γά­ριο τα ελ­λη­νι­κά στρα­τεύ­μα­τα νι­κή­θη­καν, αν και όχι απο­φα­σι­στι­κά. Ήταν ένα σοκ για την ελ­λη­νι­κή κοινή γνώμη και τους απλούς στρα­τιώ­τες. Η ει­ρή­νη και η απο­στρά­τευ­ση μέσα από τη νίκη δεν ήταν πια μια ορατή διέ­ξο­δος. Τότε τι έμενε; Από τη Με­γά­λη Ιδέα είχε απο­μεί­νει μόνο το πνεύ­μα της εθνο­κά­θαρ­σης. Από την από­βα­ση του στη Σμύρ­νη, το Μάη του 1919, μέχρι την απο­χώ­ρη­ση του, το Σε­πτέμ­βρη του 1922, ο ελ­λη­νι­κός στρα­τός είχε δια­πρά­ξει απί­στευ­τες αγριό­τη­τες απέ­να­ντι στον άμαχο πλη­θυ­σμό των μου­σουλ­μά­νων. Αυτές  ξε­πε­ρά­στη­καν μόνο από την εκ­δι­κη­τι­κή μανία των κε­μα­λι­κών και την κα­τα­στρο­φή της Σμύρ­νης. Η ανά­λο­γη εγκλη­μα­τι­κή δράση με­γά­λων στρα­τιω­τι­κών μο­νά­δων, έστω και προ­σω­ρι­νά, «συν­δέ­ει» τους άν­δρες με­τα­ξύ τους. Αλλά η βάση συ­σπεί­ρω­σής τους δεν είναι πλέον κά­ποιο απε­λευ­θε­ρω­τι­κό ιδα­νι­κό, αλλά το έν­στι­κτο μιας αγέ­λης λύκων…

 

Τα με­τό­πι­σθεν

Ακόμη και έτσι, οι στρα­τοί  κά­πο­τε αντέ­χουν και δεν δια­βρώ­νο­νται εύ­κο­λα. Χρειά­ζο­νται και άλλοι πα­ρά­γο­ντες να ενερ­γή­σουν. Και στην πε­ρί­πτω­ση μας υπήρ­χαν. Ο πρώ­τος απ’ αυ­τούς ήταν οι ανά­πη­ροι και τα θύ­μα­τα πο­λέ­μου (ορ­φα­νά, γυ­ναί­κες χήρες κλπ). Στους ανα­πή­ρους και τα θύ­μα­τα πο­λέ­μου, οι στρα­τιώ­τες του με­τώ­που έβλε­παν τη δική τους προ­ο­πτι­κή, αν επι­βί­ω­ναν του πο­λέ­μου. Και ποια ήταν αυτή η προ­ο­πτι­κή;  Να δύο χα­ρα­κτη­ρι­στι­κές ει­κό­νες. Για έναν κρα­τι­κό λει­τουρ­γό με υπεύ­θυ­νη θέση: «τα πε­νι­χρά μη­νιαία επι­δό­μα­τα αντί να δη­μιουρ­γού­σι πο­λί­τας κα­ταρ­ρί­πτου­σι του­να­ντί­ον και το ηθι­κόν φρό­νη­μα και την αν­δρι­κήν υπε­ρη­φά­νειαν». Για ένα φυ­μα­τι­κό στρα­τιώ­τη: «ήλθον εδω, αφού είμαι, ως πι­στο­ποιεί ο πρό­ε­δρος της κοι­νό­τη­τας μου, τε­λεί­ως άπο­ρος ζων με τις δε­κά­ρες των πρώην συ­να­δέλ­φων μου και μη γε­νό­με­νος δε­κτός σε κανέν ξε­νο­δο­χεί­ον. Τι λοι­πόν να κάμω; Που είναι η πα­τρίς;»

Χρειά­στη­κε η μα­χη­τι­κή δράση του αγώνα των φυ­μα­τι­κών του σα­να­το­ρί­ου «Σω­τη­ρία» (άνοι­ξη 1921) για να με­τα­τρέ­ψει τους ανά­πη­ρους και τους φυ­μα­τι­κούς, αυ­τούς που ήταν σκου­πί­δια του κρά­τους και των κυ­βερ­νή­σε­ων, σε πο­λι­τι­κούς αγω­νι­στές. Αυτή η εμπει­ρία με­τα­κί­νη­σε και την εθνι­κή επι­τρο­πή τραυ­μα­τιών και θυ­μά­των πο­λέ­μου σε αντι­πο­λε­μι­κή κα­τεύ­θυν­ση. Και αυτή με τη σειρά της απο­τέ­λε­σε το πρό­πλα­σμα για τους συλ­λό­γους των πα­λαιών πο­λε­μι­στών που έδρα­σαν την πε­ρί­ο­δο 1922-25…

Ο δεύ­τε­ρος πα­ρά­γο­ντας που επε­νέρ­γη­σε ήταν οι κοι­νω­νι­κοί αγώ­νες ενά­ντια στη φτώ­χεια και την ακρί­βεια. Η ΓΣΕΕ που είχε ιδρυ­θεί το 1918, είχε εκ­φρά­σει την αργή και βα­σα­νι­στι­κή άνοδο του ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος των τε­λευ­ταί­ων 20 χρό­νων. Από την ίδρυ­σή της απο­τέ­λε­σε πεδίο μάχης με­τα­ξύ των βε­νι­ζε­λι­κών εθνι­κι­στών και απο­λι­τι­κών συν­δι­κα­λι­στών ενά­ντια στους σο­σια­λι­στές. Στο δεύ­τε­ρο συ­νέ­δριο της, το 1920 επι­κρά­τη­σε η αρι­στε­ρή πτέ­ρυ­γα και έστρε­ψε τα συν­δι­κά­τα στη γραμ­μή της τα­ξι­κής πάλης.

Το 1921, η νέα κυ­βέρ­νη­ση που είχε υπο­σχε­θεί «ει­ρή­νη», συ­νέ­χι­σε τον πό­λε­μο στο εξω­τε­ρι­κό και την ίδια σκλη­ρή τα­ξι­κή πο­λι­τι­κή στο εσω­τε­ρι­κό, με όπλο την ακρί­βεια – και την αι­σχρο­κέρ­δεια. Το 1920, το λευκό ψωμί από 0,39 η οκά το 1914, αυ­ξή­θη­κε σε 1,56 για να φτά­σει το 1922 σε 2,40 και το 1923 σε 7 δραχ­μές. Ο δε πλη­θω­ρι­σμός σε όλα τα βα­σι­κά είδη από το 1914 μέχρι το 1922 έφτα­σε στο 597%!!  Το 1921, τη χρο­νιά των με­γά­λων εξορ­μή­σε­ων του ελ­λη­νι­κού στρα­τού, ξέ­σπα­σαν μα­χη­τι­κές απερ­γί­ες σε πολ­λούς κλά­δους και πό­λεις. Όλες κα­τα­στάλ­θη­καν άγρια με τη συμ­βο­λή όχι μόνο της αστυ­νο­μί­ας αλλά και του στρα­τού.

Η μο­ναρ­χι­κή κυ­βέρ­νη­ση βρι­σκό­ταν σε θέση αδυ­να­μί­ας, γιατί στο χώρο των συν­δι­κά­των δεν είχε προ­σβά­σεις, όπως είχε ο βε­νι­ζε­λι­σμός. Γι ’αυτό πήρε μέτρα όχι μόνο με τις βα­ριές ποι­νές φυ­λά­κι­σης, αλλά και της τι­μω­ρη­τι­κής επι­στρά­τευ­σης στο μέ­τω­πο. Το απο­τέ­λε­σμα που προ­έ­κυ­ψε ήταν όμως αντι­φα­τι­κό.

Από τη μια το ερ­γα­τι­κό κί­νη­μα απο­ψι­λώ­θη­κε από τα συν­δι­κα­λι­στι­κά του στε­λέ­χη, αλλά από την άλλη γε­φυ­ρώ­θη­κε το χάσμα με­τα­ξύ στρα­τευ­μέ­νων και ερ­γα­τών.

Ποιο ήταν το απο­τέ­λε­σμα αυτών των εξε­λί­ξε­ων; Ένα τε­ρά­στιο αυ­θόρ­μη­το κύμα ανυ­πό­τα­κτων και λι­πο­τα­κτών (300 χι­λιά­δες στη γε­νι­κή επι­στρά­τευ­ση του 1921, τη στιγ­μή που ο στρα­τός μόλις έφτα­νε στις 200 χι­λιά­δες!!) διέ­βρω­σε τα θε­μέ­λια του στρα­τεύ­μα­τος. Την ίδια ώρα που το γε­νι­κό επι­τε­λείο κο­κο­ρευό­ταν για την  νέα επί­θε­ση που ετοί­μα­ζε στην Άγκυ­ρα, οι στρα­τιώ­τες κοι­τού­σαν προς τη θά­λασ­σα. Το τι επα­κο­λού­θη­σε είναι γνω­στό, όταν ξέ­σπα­σε η αντε­πί­θε­ση του κε­μα­λι­κού στρα­τού. Αντι­γρά­φο­ντας τον πρό­σφα­το τίτλο μιας ακρο­δε­ξιάς εφη­με­ρί­δας: «χάος, χαμός, χάρος». Οι αξιω­μα­τι­κοί εγκα­τέ­λει­παν τους στρα­τιώ­τες τους. Ολό­κλη­ρες μο­νά­δες αιχ­μα­λω­τι­ζό­ταν με τα επι­τε­λεία τους. Σφαγή και όλε­θρος για τους χρι­στια­νι­κούς πλη­θυ­σμούς, αυτή τη φορά. Κα­τα­στρο­φή της Σμύρ­νης…

 

Η πο­λι­τι­κή του ΣΕΚΕ

Από την ίδρυ­ση του, το ΣΕΚΕ (1918) είχε ανα­φο­ρές στη διε­θνι­στι­κή αντι­μι­λι­τα­ρι­στι­κή πα­ρά­δο­ση του Μπολ­σε­βι­κι­σμού. Εξάλ­λου η επα­νά­στα­ση του 1917 ήταν  εκεί­νη την εποχή ο φάρος όλου του διε­θνή ρι­ζο­σπα­στι­σμού. Η στρα­τη­γι­κή φόρ­μου­λα του Λένιν και των Μπολ­σε­βί­κων συ­νο­ψι­ζό­ταν στο σύν­θη­μα: «να με­τα­τρέ­ψου­με τον ιμπε­ρια­λι­στι­κό πό­λε­μο σε επα­νά­στα­ση». Θε­μέ­λιο αυτής της πρό­τα­σης ήταν οι απο­φά­σεις του τε­λευ­ταί­ου συ­νε­δρί­ου της Σο­σια­λι­στι­κής Διε­θνούς (Βα­σι­λεία 1912) που αξί­ω­νε από τα σο­σια­λι­στι­κά κόμ­μα­τα ότι θα έκα­ναν ότι ήταν δυ­να­τό για να εμπο­δί­σουν το ξέ­σπα­σμα του ιμπε­ρια­λι­στι­κού πο­λέ­μου που ετοι­μα­ζό­ταν. Και εάν δεν θα το κα­τόρ­θω­ναν αυτό, θα αξιο­ποιού­σαν στη συ­νέ­χεια την κρίση της κυ­βέρ­νη­σης της άρ­χου­σας τάξης για να την ανα­τρέ­ψουν.

Για το ΣΕΚΕ όμως υπήρ­χε ακόμη μία διά­στα­ση. Το 1915 είχε ιδρυ­θεί η Βαλ­κα­νι­κή Δη­μο­κρα­τι­κή Ομο­σπον­δία (τη θέση της θα πάρει αρ­γό­τε­ρα η Βαλ­κα­νι­κή Κομ­μου­νι­στι­κή Ομο­σπον­δία το 1921). Ο σκο­πός της, η ενό­τη­τα των βαλ­κα­νι­κών λαών, θα υλο­ποιού­νταν μέσα από το δρόμο της ενιαί­ας τα­ξι­κής πάλης ενά­ντια στη Οθω­μα­νι­κή Αυ­το­κρα­το­ρία, τους μο­ναρ­χί­σκους των διά­φο­ρων χρι­στια­νι­κών κρα­τι­δί­ων και τους ιμπε­ρια­λι­στές που επέμ­βε­ναν διαρ­κώς στην πε­ριο­χή.

Έτσι, και με βάση αυτή την πα­ρά­δο­ση, στις εκλο­γές του 1920, το εκλο­γι­κό μα­νι­φέ­στο του ΣΕΚΕ ήταν ξε­κά­θα­ρα αντι­πο­λε­μι­κό, αντι­βε­νι­ζε­λι­κό και ιδιαί­τε­ρα εχθρι­κό ενά­ντια στη συν­θή­κη των Σε­βρών. Το ΣΕΚΕ γι­νό­ταν ο εκ­φρα­στής των αντι­πο­λε­μι­κών δια­θέ­σε­ων των μαζών. Η εντο­λή του Βε­νι­ζέ­λου να πα­τα­χθεί ανη­λε­ώς κάθε αντε­θνι­κή προ­πα­γάν­δα και δράση, έμει­νε προ­σω­ρι­νά με­τέ­ω­ρη λόγω των επερ­χό­με­νων εκλο­γών. Στις οποί­ες όμως ο Βε­νι­ζέ­λος  συ­νε­τρί­βει.

Η νέα κυ­βέρ­νη­ση, των μο­ναρ­χι­κών, αφού κερ­δο­σκό­πη­σε εκλο­γι­κά πάνω στην αντι­πο­λε­μι­κή διά­θε­ση των λαϊ­κών μαζών, έστρι­ψε γρή­γο­ρα το τι­μό­νι στη κοινή επε­κτα­τι­κή πο­λι­τι­κή της άρ­χου­σας τάξης. Το 1921, οι απερ­γί­ες και οι αντι­πο­λε­μι­κές δια­μαρ­τυ­ρί­ες τσα­κί­στη­καν από τη στρα­τιω­τι­κή κα­τα­στο­λή. Δεν άλ­λα­ξε όμως η διά­θε­ση των μαζών ενά­ντια στον πό­λε­μο και ούτε άλ­λα­ξαν οι βα­σι­κές θέ­σεις του ΣΕΚΕ. Το αντί­θε­το μά­λι­στα. Το ΣΕΚΕ προ­χώ­ρη­σε στην ορ­γά­νω­ση αντι­μι­λι­τα­ρι­στι­κών ομί­λων στο στρα­τό, που είχαν σαν κύριο έργο την απο­κά­λυ­ψη του χα­ρα­κτή­ρα του πο­λέ­μου που διε­ξα­γό­ταν στη Μικρά Ασία και την άμεση δράση για τα κα­θη­με­ρι­νά προ­βλή­μα­τα των στρα­τιω­τών στο μέ­τω­πο.

Για την ιστο­ρία να ση­μειώ­σου­με σ’ αυτό το ση­μείο ότι το ΣΕΚΕ αφού στά­θη­κε όρθιο στο πρώτο κρί­σι­μο τεστ του ξε­σπά­σμα­τος του πο­λέ­μου, άντε­ξε και όλη την πε­ρί­ο­δο της μι­κρα­σια­τι­κής εκ­στρα­τεί­ας. Όταν όμως επέ­στρε­φε ο στρα­τός και όλα γκρε­μί­ζο­νταν, το ΣΕΚΕ υπο­τί­μη­σε την ευ­και­ρία της επα­να­στα­τι­κής κα­τά­στα­σης που είχε προ­κύ­ψει. Δια­τύ­πω­σε μια σειρά αι­τή­μα­τα που ήταν πίσω από τις δια­θέ­σεις των εξορ­γι­σμέ­νων μαζών. Δεν έθι­γαν ούτε καν το ζή­τη­μα της μο­ναρ­χί­ας, που ύστε­ρα από λίγο κα­τέρ­ρευ­σε. Έτσι άρ­πα­ξαν την ευ­και­ρία οι βε­νι­ζε­λι­κοί αξιω­μα­τι­κοί, με επι­κε­φα­λής τον Πλα­στή­ρα, που έκα­ναν το πρα­ξι­κό­πη­μα και οδή­γη­σαν σε δίκη την ηγε­σία των μο­ναρ­χι­κών και στην εκτέ­λε­ση τους. Με αυτό τον τρόπο εκτό­νω­σαν την πίεση των μαζών και ξα­να­στα­θε­ρο­ποί­η­σαν την κα­πι­τα­λι­στι­κή και κρα­τι­κή εξου­σία.

Φτά­σα­με έτσι στο ζή­τη­μα της κα­τη­γο­ρί­ας περί προ­δο­σί­ας του ΣΕΚΕ.  Στη πε­ρι­βό­η­τη «Δίκη των εξ» το βε­νι­ζε­λι­κό δι­κα­στή­ριο κα­τη­γο­ρού­σε για προ­δο­σία την πο­λι­τι­κή ηγε­σία του μο­ναρ­χι­σμού, απο­δί­δο­ντάς του τις ευ­θύ­νες για την Μι­κρα­σια­τι­κή κα­τα­στρο­φή. Ο σκο­πός ήταν να μεί­νει αλώ­βη­το το κύρος του στρα­τού, που ήταν ο βα­σι­κός μο­χλός του κρά­τους. Οι κα­τη­γο­ρού­με­νοι μο­ναρ­χι­κοί, προ­σπά­θη­σαν να ξε­φορ­τω­θούν την κα­τη­γο­ρία, κα­τη­γο­ρώ­ντας για προ­δό­τες το ΣΕΚΕ και γε­νι­κό­τε­ρα τους κομ­μου­νι­στές. Ήταν μια ιλα­ρο­τρα­γω­δία. Το ΣΕΚΕ δεν πρό­δω­σε τη Με­γά­λη Ιδέα, γιατί πάντα την πο­λε­μού­σε από θέση αρχής. Ήταν εχθρός της. Ανήκε σε άλλο στρα­τό­πε­δο. Ξε­σκέ­πα­ζε τη μυ­θο­λο­γία της και τα συμ­φέ­ρο­ντα που κρύ­βο­νταν από πίσω της. Ήταν πάντα στο πλευ­ρό των λαϊ­κών μαζών. Όχι πάντα σαν ηγέ­της, αλλά πάντα δίπλα τους.

Οι εθνι­κι­στές δια­νο­ού­με­νοι ανα­πα­ρά­γουν και σή­με­ρα αυτήν την κα­τη­γο­ρία περί προ­δο­σί­ας της κομ­μου­νι­στι­κής αρι­στε­ράς στην εποχή της Μι­κρα­σια­τι­κής Εκ­στρα­τεί­ας. Μα­ταί­ως. Στη με­γά­λη αντι­πο­λε­μι­κή δράση εκεί­νης της επο­χής, τέ­θη­καν τα θε­μέ­λια για τη μα­ζι­κή κομ­μου­νι­στι­κή αρι­στε­ρά στην Ελ­λά­δα. Το ΣΕΚΕ άλ­λα­ξε, με­το­νο­μά­στη­κε σε ΚΚΕ και έγινε τμήμα της 3ης Διε­θνούς, όταν στην ηγε­σία του ανα­δεί­χθη­κε η γενιά που πρω­το­στά­τη­σε στον αντι­πο­λε­μι­κό αγώνα, με επι­κε­φα­λής τον Πα­ντε­λή Που­λιό­που­λο, τον ιστο­ρι­κά πρώτο Γραμ­μα­τέα της ΚΕ του ΚΚΕ..  Αυτή η κλη­ρο­νο­μιά του ΣΕΚΕ είναι μια ανε­κτί­μη­της αξίας πα­ρά­δο­ση για την επα­να­στα­τι­κή αρι­στε­ρά σή­με­ρα…

 

Παναγιώτης Λίλλης

 

*Όλα τα στοι­χεία του άρ­θρου έχουν αντλη­θεί κυ­ρί­ως από το έργο του Π.Που­λιό­που­λου: «Πό­λε­μος κατά πο­λέ­μου» (1924), του Δ. Λι­βιε­ρά­του: «Το ελ­λη­νι­κό ερ­γα­τι­κό κί­νη­μα 1918-23» (1976) και το συλ­λο­γι­κό έργο του τμή­μα­τος ιστο­ρί­ας της ΚΕ του ΚΚΕ: «1922» (2022).

**Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά

Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook 
Ακολούθησε μας στο Twitter
Ακολούθησε μας στο Instagram

Προσοχή! Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των πληροφοριών του παραπάνω άρθρου μόνο αν:
– Αναφέρεται ως πηγή το radikal.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Σχετικά Άρθρα

Μαύρη φτώχια, κατάμαυρη πατριαρχία

Δυστυχώς, ένα 12χρονο κοριτσάκι αποτελεί το επίκεντρο όλου του δημόσιου λόγου, για εγκληματικές πράξεις εναντίον του, και βεβαίως συζητείται σε όλη τη χώρα. Δικαίως συζητείται,