Yunanistan, dünyada beslenme pahalılığında “ilk 10” içinde yer alan sözde “gelişmiş dünya”daki tek ülke oldu.
Yunanistan İstatistik Kurumu’na (ELSTAT) göre Temmuz ayında yıllık %12,3 artış kaydeden gıda enflasyonunda resmi göstergelerden gelen kötü haberler yetmezmiş gibi, market raflarında ortalama %8-10 arasında hareket eden yeni artışlar bekleniyor.
Gün ışığına çıkan gösterge niteliğindeki fiyat listelerine göre yeni artışların en fazla olduğu ürünler %45 artışla natürel ve natürel sızma zeytinyağı, %19 artışla konserve dolmalar, %11 artışla ambalajlı et ürünleri, olacak.
Bunları süt ürünleri (%10,5), çikolata (%10’a kadar), cips (%10), peynir (%8’e kadar), soğuk mezeler (%5,5’e kadar), kahve kapsülleri (%5), dondurulmuş sebzeler (%4) vb. takip edecek.
Bununla birlikte, piyasa uzmanları, tedarikçilerin, perakendecilerin tepkilerini test etme yöntemi olduğunu ve liste fiyatlarını yükseltmeden önce dolaylı olarak daha büyük siparişler için baskı yaptığını savunarak, beklenen sektör artışları açıklandığında “küçük bir sepet” tutulmasını tavsiye ediyor.
Ayrıca fiyat artışları, her zincirin depolarında bulunan stokların ne zaman tükendiğine bağlı olarak “kademeli” olarak uygulanmakta ve tüketicinin cebindeki şoku hafifletmek için genellikle promosyon eylemleriyle birleştirilmekte.
Ancak bu kez, çeşitli indirim “hileleri”, art arda iki yıllık fiyat artışı dönemine kümülatif olarak eklenen yeni pahalılık dalgasının şoklarını emmeye yeterli değil.
Bu nedenle zincirler, Yunan Süpermarketler Birliği aracılığıyla Kalkınma Bakanlığı’na sundukları bir taleple, fiyat listelerinde kalıcı indirimler yapılması için sanayicilere baskı yapıyor.
Bakanlığın yıl sonuna kadar sektörlerin yüzde 5’in üzerinde kalıcı indirimlerle ilerleyeceği ürünleri e-katanalotis sitesinde yayınlayacağına dair vaadi bu yönde ilerliyor.
Bununla birlikte, ne sonuçta reklam ve isteğe bağlı olan bu girişim, ne de “üçlü” destek önlemlerinin (Market Pass, Aile Sepeti ve kâr marjında tavan) yıl sonuna kadar uzatılması yoğunlaşan enflasyonist baskıları frenleyemeyecek.
Gıda enflasyonunun harcanabilir geliri düşürmedeki etkileri iki yıllık değerlenmelere baktığımızda daha belirgin oluyor, İngiliz “Which?” gibi yurtdışındaki tüketici kuruluşlarının zaten yaptığı örnekte olduğu gibi.
ELSTAT tüketici fiyat endeksi zaman serisine göre Yunanistan’da “gıda, alkolsüz içecekler” kategorisindeki iki yıllık enflasyon kümülatif olarak %26’ya ulaşıyor.
Et, ekmek, peynir, sebze, zeytinyağı ve şeker gibi temel gıdalar ise %30’dan %60’ın üzerine çıktı.
Yunanistan İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun (GSEE) himayesinde faaliyet gösteren Çalışan Tüketiciler Birliği’ne göre, en temel 60 ev maddesinden (gıda ve tüketim malları) oluşan bir sepetin faturası geçen Kasım ayında 250 evrodan bugün 450 evroya fırladı. Bazı ürünlerde artış %100’ü aştı.
Gıda pahalılığının tüketicileri nasıl etkilediği gelire göre değişiyor; ortalama aile bütçesinin %35’inden fazlasını gıdaya harcayan daha yoksul hanelere kıyasla, daha zengin haneler gıdaya %17 daha fazla harcama yapıyor.
Hatta Dünya Bankası’nın gıda güvensizliği ile ilgili son verilerine göre Yunanistan, dünyanın en pahalı gıdaya sahip ilk on ülkesi arasında yer alıyor.
Nominal gıda enflasyonundan manşet enflasyonun çıkarılmasıyla hesaplanan “reel gıda enflasyonu” endeksine göre Yunanistan, 2023’ün ilk yarısında yüzde 11’lik “net” yıllık gıda fiyat artışı elde etti.
Ve beslenme pahalılığında “ilk 10” içinde yer alan sözde “gelişmiş dünya”daki tek ülke oldu.
Ayrıntılı olarak, “gerçek” gıda enflasyonunun en yüksek olduğu 10 ülke şöyle:
Zimbabwe (%80), Mısır (%30), Lübnan (%26), Türkiye (%16), Ruanda (%15), Burundi (%14), Laos (%14), Sierra Leone (%13), Gana (%12) ve Yunanistan (%11).
