Mevlana Celaleddin Rumi, 13. yüzyılda yaşamış büyük bir İslam alimi, şair ve düşünürdür.
Mevlana, bugün dünya çapında tanınan ve sevgiyle anılan bir manevi liderdir.
Mevlevilik, onun öğretilerine dayanan mistik bir İslam tarikatıdır ve sembolik olarak “sema” adı verilen dervişlerin dönme ritüelini içerir.
Bu köşe yazısında “Mevlana Celaleddin Rumi” ve “sema” ritüelini kısaca anlatmaya çalışacağım.
*
Mevlana, 13. yüzyıl Anadolu’sunda yaşayan büyük bir İslam bilgini ve düşünürdür. Öğretisi, insanın Tanrı’ya ulaşma arzusunu ve içsel manevi yolculuğu içerir. Onun öğretilerinde aşk, merhamet ve hoşgörü temel taşı niteliğindedir. Mevlana, insanların kalplerindeki gerçek aşkı keşfederek ruhsal olarak gelişebileceğine inanıyordu.
Mevlana’nın en ünlü eseri “Mesnevi”dir, bu eser aşk, aşkın yolculuğu, insanın Tanrı’ya olan arayışı ve içsel dönüşümü hakkında derin felsefi düşünceleri içerir. Mevlana’nın şiirleri ve düşünceleri, yüzyıllar boyunca insanların kalplerini ve zihinlerini etkilemiştir.
Mevlana Celaleddin Rumi’nin öğretmeni, ünlü İslam düşünürü ve mistik bilgini Şems-i Tebrizi’dir. Şems-i Tebrizi, Mevlana’nın hayatında büyük bir etki bırakan ve onun mistik yolculuğunu şekillendiren önemli bir kişilik olarak bilinir.
Mevlana ve Şems-i Tebrizi’nin tanışması, Mevlana’nın 13. Yüzyılın ortalarında Konya’da yaşadığı döneme denk gelir. Şems-i Tebrizi, Mevlana’nın hocası olan babası Bahaeddin Veled’in ölümünden sonra Mevlana ile tanışmıştır. Onların tanışması, Mevlana’nın hayatında önemli bir dönüm noktası olmuştur.
Şems-i Tebrizi, Mevlana’nın düşünce dünyasını kökten değiştiren ve onu derin bir mistik arayışa yönlendiren bir kişiliktir. Onların arkadaşlığı ve sohbetleri, Mevlana’nın şiirlerinde ve eserlerinde büyük bir etki yaratmış ve Mevlevilik tarikatının temellerini atmıştır.
Mevlana ve Şems-i Tebrizi’nin ilişkisi, derin bir ruhsal ve mistik bağlılıkla karakterizedir. Şems, Mevlana’yı dünyevi bağlardan arındırarak daha derin bir sevgi ve aşk arayışına yönlendirmiştir. Bu ilişki, Mevlana’nın “ayna” ve “aydınlık” gibi sembollerle ifade ettiği ruhsal bir birlikteliği yansıtır.
Ancak, Şems-i Tebrizi’nin ani ve gizemli şekilde ortadan kaybolması, Mevlana’yı büyük bir keder ve yalnızlık duygusuyla başbaşa bırakmıştır. Bu olay, Mevlana’nın içsel yolculuğunu daha da derinleştirmesine ve ruhsal arayışını daha da güçlendirmesine yol açmıştır.
Mevlana ve Şems-i Tebrizi’nin ilişkisi, onların aşkı ve ruhsal birlikteliği üzerine pekçok hikaye ve efsane anlatılır. Bugün bile, Mevlana’nın şiirlerinde ve öğretilerinde Şems’in etkisi ve ilhamı görülmeye devam etmektedir. Şems-i Tebrizi’nin Mevlana’ya olan rehberliği ve öğretileri, Mevlevilik tarikatının temel felsefesini şekillendiren önemli bir unsurdur.
Mevlana Celaleddin Rumi’nin meshebi, Mevlevilik olarak da bilinen Sufi tarikatıdır. Mevlevilik, İslam’ın bir mezhebi veya farklı bir inanç sistemi değil, İslam içinde yer alan mistik bir harekettir. Bu tarikatın temel felsefesi, sevgi, hoşgörü, insanlara yardım etme ve ruhsal arınma gibi değerleri vurgular.
Mevlevilik, Mevlana Celaleddin Rumi’nin öğretileri ve şiirleri etrafında şekillenmiştir. Mevlana, Şems-i Tebrizi ile olan derin ilişkisinden ve onunla yaşadığı mistik deneyimlerden etkilenerek, daha önceki tasavvufi geleneğin ötesine geçen yeni bir tarz geliştirmiştir.
Mevlana’nın en ünlü eseri olan “Mesnevi”, Mevlevilik tarikatının temel öğretilerini içeren önemli bir kaynaktır. “Mesnevi”, İslam mistisizmi ve felsefesini anlatan manzum bir eserdir ve öğütler, hikayeler ve ahlaki değerlerle doludur.
Mevlevilik, sevgi ve hoşgörü mesajlarıyla tanınır ve dünya çapında insanların dikkatini çekmiştir. Mevlevilikte en dikkat çekici uygulamalardan biri “sema” ritüelidir. Dervişler, yuvarlanan beyaz elbiseler içinde dönerken, adeta aşkın ve ruhsal bir dönüşümün sembolünü sergilerler. Bu ritüel, dünya çapında insanların dikkatini çekmiş ve adeta Mevlana’nın felsefesi ile bütünleşmiştir.
Sema ritüeli, Mevlevilik tarikatına mensup dervişlerin dönme dansını içeren mistik bir İslamî törendir. Bu ritüel, Mevlana Celaleddin Rumi’nin öğretileri ve sembolizmi üzerine inşa edilmiştir.
Sema, sembolik bir anlam taşır ve dönen dervişlerin aşkın dansını ve ruhsal dönüşümü temsil ettiğine inanılır. Dervişler, “tennure” adı verilen beyaz büyük bir elbise giyerler. Dervişlerin etekleri, dönme sırasında havada yükselerek sembolik olarak ruhun yükselişini ve özgürlüğü temsileder.
Ritüel, bir müzik eşliğinde gerçekleştirilir. Dervişler, sema töreninin başladığı ana kadar sessiz bir meditasyon yaparlar. Ardından, müzik başlar ve dervişler yavaşça dönmeye başlarlar. Bu dönme hareketi, güneşin etrafında dönen gezegenleri sembolize eder ve aynı zamanda ruhun dönüşümünü ve Tanrı’ya ulaşma arayışını simgeler.
Sema ritüeli, aşkın ve sevginin önemini vurgular. Dervişlerin dönme hareketleri, sevgi dolu bir kalple ve aşkla Tanrı’ya ulaşmanın önemini anlatır. Bu ritüel, Mevlevilikteki aşk, hoşgörü ve birlik mesajlarını sembolize eder.
Mevlevi sema ritüeli, Türkiye ve dünya genelinde birçok yerde gösteri olarak gerçekleştirilir ve izleyicileri büyüler. İzleyiciler, bu ritüel aracılığıyla Mevlana’nın öğretilerine ve evrensel mesajlarına hayranlıkla şahit olurlar.
Mevlana ve Mevlevilik, sadece Türkiye’de değil, dünya genelinde saygınlık kazanan önemli bir manevi mirasa sahiptir. Onun öğretileri, aşkın evrenselliğini ve hoşgörüyü hatırlatır. Mevlana’nın dediği gibi, “Sevgi bütün dillerin üstündedir.” Mevlana ve Mevlevilik, insanların kalplerinde sevgiyi, hoşgörüyü ve içsel huzuru bulma yolculuğunda ilham verici bir rehber olmaya devam ediyor.
