Yazın ve özellikle sıcak mevsimlerde, termometrenin 40 dereceye ulaştığı dönemlerde, sıcak asfaltta pek çok garip şey olabiliyor.
Parmak arası terliklerinizin jöle gibi yumuşadığını hissetmiş olabilirsiniz. Bir yumurtanın kızartılıp kızartılamayacağını merak etmiş olabilirsiniz. Ama lastikleri hasar görmüş bir arabanın sonuçlarını hiç düşündünüz mü?
Son birkaç gün içinde, kısmen yüksek sıcaklıklardan kaynaklanan epeyce aptalca araba kazası oldu.
Bunlar hem lastiğin durumunu hem de aşırı sıcak asfaltta aracın hakimiyetini ve frenlemesini olumsuz etkileyen nedenlerle olan kazalardı.
Sıcak Moleküller: Lastik odası bir hacimde sıkıştırılmış hava içerir. Pnömatik lastikler gibi tüm malzemeler atomlardan ve moleküllerden oluşur. Moleküller ısıtıldığında kuvvetli bir şekilde hareket etmeye başlarlar ve bu nedenle genişlerler.
Sürtünme: Yolda giderken arabanızın lastikleri asfaltta yuvarlanıyor. Bu yuvarlanma, dinamik hareketlerle birleştiğinde çok fazla sürtünme yaratır ve sürtünme ısı üretir ve bu da yazın lastikleri daha da sıcak hale getirir.
Kauçuk: Lastik kauçuğu, yüksek sıcaklıklara, basınçlara ve çatlaklara dayanacak şekilde tasarlanmıştır. Ancak her şeyin bir dayanma sınırı vardır. Bir lastik balon düşünün. Sadece belirli bir hacimde hava tutabilir ve genişleme sınırının ötesinde patlar. Aynı şey lastik için de geçerli.
Araştırmalar, ortam sıcaklığındaki her 10°C’lik değişiklikte, lastik basıncının hareketsizken bile 0,1 bar arttığını göstermiştir. Bu çok gibi gelmese de binek araç lastiklerinde sadece 30-35 PSI olduğunu unutmayın.
Bununla birlikte, fazladan birkaç barlık hava basıncı bir lastikte büyük bir fark yaratabilir. Yüksek yük ile birlikte gerildiğinde daha fazla aşınmaya neden olmaktan hatta patlamaya kadar. Kesin olan şey, aşırı basıncın çekişin azalmasına ve aynı zamanda daha uzun fren mesafelerine neden olabileceğidir.
Bir lastiğin aşırı ısınıp ısınmadığını nasıl kontrol edersiniz?
Aşağıdakilerden herhangi birini fark ederseniz, durun ve lastiklerinizin soğumasını bekleyin.
Dokunulduğunda sıcak: Dokunulduğunda “yanan” lastikler, aşırı ısınmanın bariz işaretidir.
Aşırı hava basıncı: Bir lastik basınç göstergesi kullanarak lastiklerinizin aşırı şişirilmiş olup olmadığını kontrol edin.
Önemli birşey: Lastik basıncı izleme sistemi uyarılarına güvenmeyin. TPMS sistemi, lastiklerden en az birinin basıncının düşük olduğu konusunda sizi uyarabilir. Basınç yüksekse sizi uyarmaz. Bununla birlikte, işaretler varsa, artan basıncı kontrol edebilirsiniz.
Lastiklerimi sıcakta nasıl koruyabilirim?
Aklınızı lastiklerde tutmak için Kuveyt veya Suudi Arabistan’da yaşamak zorunda değilsiniz. Ülkemizde bile sıcak mevsimde lastiklerimizi aşındırabilecek veya patlatabilecek çok yüksek sıcaklıklar vardır.
Doğru lastik basıncı: Sürücü kapısının iç kısmında ve kullanım kılavuzunda yer alan üretici tavsiyelerine uyun. “Önerilen” basınç ile lastiğin üzerinde yazılı olan “maksimum” basıncı karıştırmamaya dikkat edin.
Lastik basıncını kontrol edin: Çalıştırmadan önce, lastik basıncını bir manometre ile ölçün. Uzun yolculuklarda ve sıcak havalarda daha da güvenli olmak için basıncı iki saatte bir veya 160 km’de bir tekrar kontrol edin. Tekrar yola çıkmadan önce lastiklerin soğumasını sağlamak için mola vermek akıllıca olacaktır.
Aşınmış lastikleri değiştirin: Halihazırda aşınmış lastiklerin hava kaybetme olasılığı daha yüksektir. Ayrıca, yol yüzeyinin yüksek sıcaklığından dolayı daha kolay “lastikleniré ve frenleme ve yol tutuş performansı düşer.
Hız sınırına uyun: Ne kadar yavaş giderseniz, o kadar az sürtünme olacaktır. Daha az sürtünme daha az ısı demektir.
Yükleme ağırlığına dikkat edin: Arabanızı ne kadar çok yüklerseniz, lastikler o kadar fazla ağırlık taşıyarak aşınma, basınç kaybı ve hatta lastik patlaması olasılığını artırır.
