Πιέσεις ΗΠΑ για συνολική συμφωνία και «διάλογο άνευ προϋποθέσεων»
Συνομιλίες σε κατεύθυνση προετοιμασίας της συνάντησης Μητσοτάκη με Ερντογάν είχαν την Τρίτη στην Άγκυρα ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης με τον Τουρκίας ομόλογό του, Χακάν Φιντάν. Οι δύο υπουργοί Εξωτερικών χάραξαν «οδικό χάρτη διαλόγου» Ελλάδας-Τουρκίας σε πολλά επίπεδα. Πέρα από το τετ-α-τετ στη Νέα Υόρκη, οι συνομιλίες έγιναν παράλληλα στο πλαίσιο πρώτης συνόδου του Συμβουλίου Συνεργασίας Υψηλού Επιπέδου (ΣΣΥΕ) που θα διεξαχθεί μετά από επτά χρόνια στη Θεσσαλονίκη τον Δεκέμβριο. Δυνητικά ο «διάλογος» αυτός μπορεί να φτάσει μέχρι το δικαστήριο της Χάγης, αν και οι πιθανότητες για κάτι τέτοια παραμένουν μικρές, καθώς επιβεβαιώθηκε για άλλη μια φορά ότι οι διαφορές ειδικά στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο παραμένουν αγεφύρωτες, κάτι που παραδέχτηκε και ο Γ. Γεραπετρίτης, λέγοντας ότι δεν είμαστε αιθεροβάμονες: «Γνωρίζουμε ότι οι αποστάσεις που δημιουργήθηκαν και τα πάθη που κληροδοτήθηκαν από γενιά σε γενιά δεν διαγράφονται μονοκοντυλιά».
Ο Γ. Γεραπετρίτης υπενθύμισε ότι στη νατοϊκή σύνοδο στο Βίλνιους οι ηγέτες των δύο χωρών συμφώνησαν να ξαναπιάσουν το νήμα των ελληνοτουρκικών σχέσεων και ανέθεσαν στους ΥΠΕΞ να αναλάβουν την πολιτική καθοδήγηση της διαδικασίας, μιλώντας για «πολιτικό διάλογο, θετική ατζέντα και τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης». ΗΠΑ και Γερμανία, άλλωστε, έδειξαν ιδιαίτερη βαρύτητα στην επανέναρξη του ελληνοτουρκικού διαλόγου στο πλαίσιο της σταθερότητας της «νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ». Στο πλαίσιο αυτής της συμφωνίας, η Τουρκία όχι μόνο έδωσε πράσινο φως για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, αλλά υποσχέθηκε να μετριάσει την πολική όξυνσης απέναντι στην Ελλάδα. Και ο Έλληνας ΥΠΕΞ στάθηκε επισταμένως στην ανάγκη διατήρησης της «περιφερειακής σταθερότητας», για την επίτευξη της οποίας είναι σημαντικό να διατηρηθεί ένα κλίμα ηρεμίας στις διμερείς σχέσεις των δύο χωρών, αποφεύγοντας την επιθετική ρητορική και τις μονομερείς ενέργειες που μπορεί να υπονομεύσουν την επιχειρούμενη προσέγγιση.
Η Άγκυρα έβαλε για μια ακόμα φορά όλα τα θέματα στο τραπέζι, μιλώντας για «διάλογο χωρίς προϋποθέσεις» ενώ η ελληνική πλευρά προωθεί ένα διαφορετικό «πλαίσιο συνεργασίας και αποφυγής εντάσεων», προσπαθώντας στην πράξη να αποφύγει κάθε συσχέτιση με ατζέντα «διαμοιρασμού στη Ν/Α Μεσόγειο», που αποτελεί κόκκινο πανί για την υπερπατριωτική πτέρυγα της ΝΔ.
Η γεωπολιτική παρτίδα ωστόσο παίζεται σε πολλές σκακιέρες ταυτόχρονα και όχι μόνο από δύο παίκτες. Σε αυτό το πλαίσιο, δεν είναι άνευ σημασίας η προσπάθεια της Ελλάδας να αναπτύξει μια στρατηγική εταιρική σχέση με την Ινδία, την 5η μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη, στο πλαίσιο και της συνεργασίας με το Ισραήλ. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό του Μαξίμου, η Ελλάδα μπορεί να μετατραπεί σε γεωπολιτική αλλά και οικονομική πύλη της Ινδίας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Με άρθρο του στην εφημερίδα Τα Νέα στις 2 Σεπτέμβρη, ο Νίκος Δένδιας σκιαγράφησε το νέο επιθετικό δόγμα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής που δεν περιορίζει τον ορίζοντά της μόνο στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο αλλά πλέον «προβάλλει ένα διαφορετικό υπόδειγμα στην ευρύτερη περιοχή».
Δημήτρης Τζιαντζής
