Τα δύο κράτη ανεβοκατεβάζουν την ένταση, βαθαίνοντας τη διαπάλη
Εάν δεν υπήρχε ο Ερντογάν ο Μητσοτάκης θα έπρεπε να τον είχε εφεύρει, όπως και το αντίθετο. Αυτή την περίοδο ο μπαμπούλας του απειλητικού γείτονα και το προφίλ του ηγέτη που απαντά στις προκλήσεις γίνονται το βασικό μοτίβο των κυβερνήσεων σε Ελλάδα και Τουρκία, σε μια διαδικασία ανεβοκατεβάσματος της αντιπαράθεσης, που στριμώχνεται όλο και περισσότερο στο ΝΑΤΟϊκό πλαίσιο.
Οι μόνοι που βγαίνουν χαμένοι είναι οι λαοί, που όσο λιγοστεύει το μεροκάματο τόσο αυξάνεται ο εθνικιστικός σανός. Αυτό βέβαια καθόλου δεν σημαίνει πως δεν υπάρχει σοβαρότατος ανταγωνισμός ανάμεσα στις αστικές τάξεις Ελλάδας και Τουρκίας, που έχει ήδη λάβει πολύ αρνητικές διαστάσεις (π.χ. τεράστιοι εξοπλισμοί) και μπορεί να οδηγήσει σε πιο επικίνδυνες καταστάσεις. Μόνο που αυτός δεν αφορά τη στρατιωτική παρουσία ή όχι σε ελληνικά νησιά και την κυριαρχία τους, αλλά τον καθορισμό των ΑΟΖ και τη διεκδίκηση μεγαλύτερου κομματιού από την πίτα των ενεργειακών πόρων και δρόμων. Πρόκειται για έναν ανταγωνισμό άδικο και αντιδραστικό και από τις δύο αστικές τάξεις και κυβερνήσεις.
Η βδομάδα κύλησε με σενάρια για θερμό επεισόδιο και τουρκικές στρατιωτικές κινήσεις να κυκλοφορούν ευρέως και με αναγγελίες τύπου «βγαίνει ο ελληνικός στόλος στο Αιγαίο» σε ελληνικές ιστοσελίδες μεγάλης επισκεψιμότητας και ακόμα μεγαλύτερης σύνδεσης με το Μαξίμου. Το Συμβούλιο Ασφαλείας της Τουρκίας συνεδρίασε την Τετάρτη και κατήγγειλε την Ελλάδα για «παράνομες» και «προκλητικές» ενέργειες, καθώς και ότι «σαμπόταρε δραστηριότητες του ΝΑΤΟ». Το ΣΑΤ τονίζει πως «δεν θα διστάσουμε να χρησιμοποιήσουμε κάθε είδους νόμιμες μεθόδους και μέσα» και κάλεσε σε «σύνεση τους κύκλους που παροτρύνουν την Ελλάδα να στρατιωτικοποιήσει τα νησιά». Αμέσως μετά, ο Ταγίπ Ερντογάν αναφέρθηκε ευθέως στις ΗΠΑ, λέγοντας πως είναι απαράδεκτο να δίνουν τεθωρακισμένα στην Ελλάδα για να τα πάει στα νησιά. «Στείλαμε επιστολή στον ΟΗΕ για να μη μας πουν αργότερα πως δεν τους είχαμε προειδοποιήσει», είπε απειλητικά. Παρ’ όλα αυτά δεν ανακοινώθηκε κάποιο συγκεκριμένο στρατιωτικού χαρακτήρα μέτρο. Την Πέμπτη ο τούρκος υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ έριξε τους τόνους, σε ένα παιχνίδι «ζεστού-κρύου» που η Άγκυρα χρησιμοποιεί συχνά: «Η Ελλάδα είναι ένας κακός γείτονας», είπε, αλλά «εμείς είμαστε πολύ ψύχραιμοι, πολύ υπομονετικοί στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου» και μίλησε για «διαπραγματεύσεις, ειρηνικούς τρόπους και μεθόδους».
Ο Κ. Μητσοτάκης την Πέμπτη, κατά τη διάρκεια της παραλαβής της πυραυλακάτου «Υποπλοίαρχος Βλαχάκος», είπε αβανταδόρικα πως «τα σύνορά μας έχουν χρώμα γαλάζιο και όχι γκρίζο» και πως «όποιος παραβιάζει τελικά τα σύνορα τιμωρείται». Ας σημειωθεί πως στο πολεμικό ναυτικό… περισσεύουν ακόμα κατανεμημένα κονδύλια ύψους 1,5 δισ. που συζητάται πού θα κατευθυνθούν! Η όξυνση διαρκείας με την Τουρκία δείχνει πως η επιλογή των ελληνικών κυβερνήσεων να ταυτιστούν με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ δεν αποθαρρύνει την Τουρκία ούτε βελτιώνει το κλίμα στην περιοχή, αλλά προσθέτει επίπεδα έντασης, καθώς η διαπραγμάτευση της Άγκυρας με την Ουάσινγκτον χρησιμοποιεί και οξύνει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Αυτό που λείπει δραματικά από το παζλ των εξελίξεων είναι η μαζική αντιπολεμική πάλη. Το μεγάλο μέρος του κόσμου σε Τουρκία και Ελλάδα, όπως καταγράφεται και σε πρόσφατα γκάλοπ (72% στην Ελλάδα), δεν βλέπουν σαν εχθρούς τους γείτονες. Η αστική αντιπολίτευση όμως σε Τουρκία και Ελλάδα πιέζει σε εθνικιστική κατεύθυνση (ο Τσίπρας ζητά από τον Μητσοτάκη να πει «γιοκ» σε τουρκικά ερευνητικά). Οι δυνάμεις της μαχόμενης Αριστεράς πρέπει να πυκνώσουν τις (κοινές) παρεμβάσεις τους.
Γιάννης Ελαφρός
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Πριν (1.10.22)
